domenica 22 febbraio 2015

Duminicannu

E lu ralogiu ca poi tuppulìa
chiuri lu chiuppu chiantannu cchiù chiova,
e u cani sbrogghiu ca ancora piulìa
comu purtannuci la malanova,

e la tussidda poi dâ machinedda
ca di furriari nun n'havi valìa,
e na nicuzza ca fa a risatedda
'ncoddu a la matri, ndò menzu ‘i la via:

sunu i culura dâ festa ca mori
duminicannu, e nui a ripusari
a ricurdari ducizzi, e li stori

dâ nostra storia, ca pari 'gnurari,
e n' duna saziu, e u celu lampìa,   
e lu ralogiu ca poi tuppulìa.

martedì 17 febbraio 2015

1956

Nun t'arricordi nu pugnu di rosi
e n' vasateddu ddu jornu luntanu
quannu nun c'eranu soddi e li cosi
c'oggi 'ncatìnanu i mei e i to’ manu?

Talìa stu specchiu poi dicimi forti
ca pi tia n' pezzu di cori ci sugnu,
ca sti quattr'ossa ca mi dunau a sorti
hana ciatatu nun sulu pô cugnu.

Quanti facenni, quistioni e travagghi
n'hana 'nferratu la testa e li peri:
ora cummogghi, silenzi e varagghi

'bbùmmanu a fera dê nostri pinseri.
S'amuri è amuri e pi fissa nun pigghia
ci si tu dopu stu colpu di cigghia.

lunedì 16 febbraio 2015

Pinu

M'hana cuntatu ricordu na vota
ca i passereddi ci vannu cantannu,
tutta a jurnata passannu e spassannu
sònanu 'nsemi cu na sula nota;
nenti ci manca poi quannu, alluppiàti,
mettunu i jammi supra i so virazzi:
'scutanu allura ddi canzuni pazzi
ca sempri canta a cu i voli cantati.

M'hana cuntatu ca cauru e gelu
nenti ci fannu ô so bellu culuri:
nun ci su’ virdi, nè chiari nè scuri,
ca comu a chiddu assumigghianu ô celu,
e iddu lu sapi, e pari ca riri
dintra u so pettu accussì scagghiunutu,
ma rittu e tisu, 'ngiurannu u curnutu
ca a li muntagni di merda ci criri.

M'hana cuntatu ca i dita ca spica
su comu antinni c'addisianu a luci:
mari d'augghia, ca cuci, ca cuci
intra lu suli e la terra so amica.
Sutta i so rami si senti lu scantu
su si mutànghera u ventu, 'mpruvvisu;
l'occhi ‘i battagghia ca teni ndô visu
pari ca diciunu: «A lotta fa u santu».   

M'hana cuntatu ca l'àrbuli spissu
parranu picca, nun vonu quistioni:
siccanu subbitu â brutta staggioni,
viviri o moriri, p'iddi è lu stissu.
Ma s'â ta ummìra posu e caminu,
friscu e spiranza m'anfocanu u cori;
sulu cu vivi davveru nun mori,
virdi ed eternu fratuzzu miu, Pinu.

giovedì 12 febbraio 2015

Sittembri

Notti di luna, di stiddi ammucciati
sutta cuperti di zùccuru amaru,
comu fa u surci ca nuci, 'raggiati,
pensunu ô perciu, e ô tempu dô chiaru.

L'aria vacanti di meli s'appanza,
di ficu sicchi, di pàssula e vinu;
sbèntula e sciuscia na frisca crianza
tuttu lu munti, di novu già chinu.

Misi purpagnu, si comu la prena.
Cùccati cori, ca è tempu ‘i durmiri:
l'arma si squagghia, e nòta ndâ pena

di jorna cchiù scuri in jorna cchiù niri.
Resta na uci ca rapimi a ucca:
puru su è notti, ddà canta la cucca.

martedì 10 febbraio 2015

Ciatu

U tempu nun passa
pi fari babbiati,
e tuttu ni lassa
ndê manu arrappati;
ndâ ogni cantuni
ni veni a circari,
scienziati e minchiuni
parrini e pisciari: 
è tempu ca gira,
ca vota e furrìa,
ca squagghia la cira
da cannila mia.

Hai vogghia ‘i vanniari:
curririci appressu
è ciatu ‘i sfardari,
è ciatu già pessu;
stu tempu camina
macari câ nivi,
ndâ l'acqua e ndâ rina:
si mancia e si vivi
a notti chê jorna,
e niautri taliamu,
taliamu sti corna
e st'uti manciamu.

Ccà passanu l'anni
chê misi e i staggioni,
saluti e malanni,
e i cumplicazioni;
u tempu ni lassa
stu pugnu di uci,
ma mentri ca passa
mi jinchi di duci:
‘cchì dintra stu mari
ca vota e furrìa
è Ciatu, mi pari,
ca ‘n funnu ci sia.

sabato 7 febbraio 2015

L'arma

Comu quannu u jocufocu
scruscia forti ndê vaneddi
e ti ‘ntrona a pocu a pocu
cori, fìcatu e l’ureddi,
così l’arma ca passìa
dintra st’ossa, insemi a mia,
n’havi paci e mancu abbentu:
dopu u risu, fa n’ lamentu.

Sti maestri di lu munnu,
testi jauti e capaci, 
hana dittu ca ndô funnu
dâ me l’arma, c’è la paci.
Ju ca sulu bummi sentu
sentu forti sulu n’ ventu,
ca mi dici: «Mutu e taci,
fa’ la guerra su voi a paci».

venerdì 6 febbraio 2015

Mungibeddu

Quannu agghionna t’arruspigghi
comu supra na tirrazza
e nun voi sentiri schigghi
picchì u sonnu chê so lazza
e stu mari, e a so billizza
fanu u jornu camurrìa:
da Giardini finu â Trizza
u travagghiu ti siddìa.

Poi ca veni u ‘nvernu e u gelu
t’arricogghi n’ panareddu
chinu ‘i latti natu in celu
e tô metti pi cappeddu,
ca ti piaci fari fassa
recitannu comu i pupi
e l’incantu ti trapassa
intra a ucca e ndê sdirrupi.

Ma sta vita ca t’abbruci
quannu annunca cancia u ventu
ti fa tantu jittari uci
ca n’ ti pari aviri abbentu,
e ti nesci focu e fumi
e t’ancazzi e spacchi u munnu
ma di raggia fermi u ciumi
picchì n’ voi tuccari u funnu.

Tu nascisti nicaredda
leggiu a leggiu sutta u mari
e criscisti tantu bedda
ca nun ti si pò gnurari;
tu muntagna pi du’ viaggia,
ugghi forti sta maggia,
e n’ pinseru m’ancuraggia:
ca mi rassumigghiu a tia.

giovedì 5 febbraio 2015

Austedda

Austedda quannu scura
è na picciridda duci
cu na testa dura dura
ca ci pòi scacciari i nuci:
sapi ririri cull’occhi
sapi chianciri ca ucca
c’havi i caddi ndê rinocchi
ma ê minchiati nun c’ammucca.

Austedda pari nica
ma u cori l’havi ranni
è ruffiana, ma si strica
ndâ saluti e ndê malanni.
Cu a canusci u sapi bonu
quannu voli na carizza,
e su voli ca ci sonu
quattru noti, l’arma attizza.

Austedda ti cummogghi
quannu sciuscia e fa vilenu
câ cuperta in menzu î scogghi
dormi mali, sunni menu.
Faticìlla a ninna nanna,
Austedda è nica e duci;
nun chiamatila Cunnanna: 
c’è la vita supra a cruci.

mercoledì 4 febbraio 2015

L'assenziu

C’è n’ munnu ca parra
e schigghi ca jetta
ma ‘nnanzi a na bara
si ferma e s’assetta:
e nun poi ciatari
ca stringi la ucca,
a metti a siccari
e l’arma arrisuca.

Nun ci su’ parrini
e mancu duttura
suddu scura a fini:
davanti sti mura
tu ti poi dannari
ma nuddu ti senti:
su’ chianti e amari
duluri tra i denti.

I vuci su’ surdi
e mentri ti voti
già sculanu lurdi
du’ stizzi, e ci noti.
A sula rispusta
ti sapi d’assenziu:
l’amaru si gusta
ciaurannu u silenziu.

U scrusciu dô mari

E aspettu ca passa
stu tempu. Carbuni
mi lassa ndô criu:
è niuru siddiu
e senza cchiù luni
sti notti câ nassa.

Stuppagghiu, pi fari
na utti, na vita
nun basta. E sentu
sti schigghi, cô ventu;
e l’aria m’aggìta
u scrusciu dô mari.

martedì 3 febbraio 2015

Comu l'alivu

U ciatu ca sona
tra risu e lamentu
fa a notti cchiù bona,
cchiù duci stu ventu.

E dintra u so pettu
nda l’oru rimina:
u cucca ndô lettu
e aspetta a matina.

Intùrcina u cori
poi isa i so manu
e pari ca mori
pi n’ cantu luntanu.

A terra u ciaurìa
nun parra, sta muta
ma iddu l’ascuta
e sempri a talìa.

Argentu ca allucia
cchiù vivu, cchiù vivu
st’amuri ca brucia
è comu l’alivu.

A balatedda e a statua

C’era na vota supra na chiazza
na balatedda, ca comu na pazza
mentri u paisi s’addummiscìa
contru la sorti cchiù forti chiancìa:
«Sulu pi fissa m’hana pigghiatu»
jeva dicennu cô cori pisanti
«intra sta chiazza, cu m’ha purtatu?
Nun vogghiu moriri di corpa e scanti».
C’era na statua ca ‘n costu a idda
‘scutava i lacrimi dâ picciridda,
e comu fanu li curtigghiari
pigghiau curaggiu pi poi ‘ddumannari: 
«Nicuzza duci, chi ti lamenti?
C’è nu paisi ca dormi alluppiatu:
luci, cannili, lampiuni su’ spenti
e cu sti schigghi sta sfardannu ciatu!».
A balatedda, stannu assittata
dissi: «Che bedda, sta scorcia ‘mpanata!
Chiddu ca passu, tu nun capisci
su vòi tô cuntu, su nun t’addurmisci.
Ju sugnu nata nda n’ pararisu
chinu d’amuri, addubbatu di gioia:
nun c’era jornu supra u mo visu
chinu di sulu n’anticchia di noia
o di duluri, o di tristizza,
passava u tempu ciaurannu billizza».
«Bih mischinedda, picchì ‘n mi dici
tutta sta vita poi chi fini fici?».
«Dopu lu granu arriva a canigghia»
a balatedda arrispusi, affunciata
«Cu mi strappau dâ ma famigghia  
nun havi ancora a cuasetta vagnata:
corpa e lignati, nun ci su stori,
battunu forti ccà supra lu cori.
C’è nu cristanu, megghiu, n’armali
ca cô mazzolu mi fa sulu mali:
supra a ma peddi janca di nivi
mi suca u spirtu, l’arma si vivi,
joca pigghiannumi a tumbulati,
l’uci ca schigghiu ci l’havi sarbati».

Cô sangui acqua, a balatedda
pareva fussi macari cchiù bedda,
e l’autra amica, stannu a sintiri,
s’asciucau i pinnula prima di diri:
«Supra sta chiazza t’hana purtatu
e i to lamenti mi squagghianu i vini.
Ma tu nicuzza forsi hai scurdatu
ca la racina si pesta ndê tini,
ca lu cuttuni supra u tilaru
veni strazzatu ccà e ddà, paru paru,
ca n’anidduzzu prizziusu è cusutu
sulu su l’oru è squagghiatu e battutu;
l’arbolu n’ nasci su la simenza
poi nun si spacca, murennu ndâ terra,
nè li pinseri jauti dâ scienza
hana nasciutu ndâ paci, ma ‘n guerra.
Tu picciridda, nata prizziusa
comu na dea, na ninfa, na musa,
lu to talentu, unni tô urri?
Marmuru jancu ddà dintra ti scurri!
Pensa ê cristiani: tutti mischini 
su nun ci fussi u sapuri dô vinu,
senza cuttuni pi fari vistini,
senza cchiù aneddi, o ummiri ‘i pinu.  
Lassa ca chiddu duni lignati 
nun sunu corpa, ma su’ scappiddati,
e lu mazzolu, di chiantu chinu
ti fa cchiù lustra, e ‘ccumpagna ô bulinu:
ora nun viri, l’ugna ti manci
e pensi ch’iddu pi fissa ti pigghia
ma li dulura pi cui tu chianci
n’ jornu sarannu la to maravigghia».
A ddi paroli, la balatedda            
pareva fussi ancora cchiù bedda
e dô lamentu, muta si fici
comu n’ cristianu ch’esulta e nun dici.
«Nicuzza bedda, nun piularti
a suffirenza nun è mai schifìu:
da balatedda a opira d’arti
iddu t’ha bàttiri, ed è u to vattìu».